Jeśli zastanawiasz się na odpowiedzią na poniższe pytania to ten wpis będzie dla Ciebie źródłem fachowej wiedzy.

Pierwsza pomoc jakie są obowiązki pracodawcy?
Jaka podstawa prawna mówi o szkoleniach z pierwszej pomocy?
Kto musi odbyć szkolenie z pierwszej pomocy (nie dotyczy kwalifikowanej pierwszej pomocy)?
Kto może prowadzić kursy z pierwszej pomocy?
Jak wygląda certyfikat, zaświadczenie wydawane po odbytym szkoleniu?
Co ile lat należy przeprowadzić szkolenie?

Pierwsza pomoc obowiązki pracodawcy- podstawa prawna

1. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
2. ustawa z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy – dalej k.p.
3. ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym
4. rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 marca 2019 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych
5. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 października 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach
6. ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe
7. rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2009 r. w sprawie przygotowania nauczycieli do prowadzenia zajęć edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy
8. ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3
9. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie
10. Roz. Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 15 marca 2011 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji filmowej
11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

O aspektach prawnych w zakresie pierwszej pomocy możecie również posłuchać na moim kanale na youtube:

Podmioty upoważnione do organizowania i prowadzenia kursów z pierwszej pomocy

W pierwszej kolejności należy podkreślić, iż przedmiotowa analiza nie dotyczy kwalifikowanej pierwszej pomocy ani też szkolenia z Bezpieczeństwa i Higieny pracy. Kto może prowadzić kurs pierwszej pomocy? Osoby mogące prowadzić zajęcia z zakresu pierwszej pomocy dokładnie określa ustawa z dnia 8 września o Państwowym Ratownictwie Medycznym.
Cytując za ustawą:

Art. 8.
2. Zajęcia edukacyjne w zakresie udzielania pierwszej pomocy są realizowane z udziałem:
1) lekarzy systemu,
2) pielęgniarek systemu,
3) ratowników medycznych takich jak Ja 🙂 
oraz…
4. Zajęcia edukacyjne w zakresie udzielania pierwszej pomocy mogą być realizowane przez nauczycieli posiadających odpowiednie przygotowanie.
5. Minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania, określi, w drodze rozporządzenia, zakres wiedzy i umiejętności niezbędnych do prowadzenia zajęć edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy, tryb ich nabywania oraz wzór zaświadczenia potwierdzającego posiadanie przygotowania do prowadzenia zajęć w zakresie udzielania pierwszej pomocy, mając na celu zapewnienie właściwej ich realizacji.

Możliwość nauczania pierwszej pomocy została nadana odpowiednio przeszkolonym nauczycielom ze względu na nowy przedmiot ‘ Edukacja Dla Bezpieczeństwa’ zawierający elementy pierwszej pomocy.

Nikt poza tą grupą osób nie otrzymał według ustawy uprawnień do nauczania pierwszej pomocy, a także nie ma ustawy, która nadawała by uprawnienia do nauczania pierwszej pomocy innym osobom.

Obowiązkiem pracodawcy jest zorganizowanie kursu pierwszej pomocy w:

1. Zakładzie pracy

1. Dla co najmniej jednego pracownika w danym zakładzie pracy.

Pracodawcy zostali ustawowo zobligowani do przeszkolenia pracowników w zakresie pierwszej pomocy. Przepisy prawa nie precyzują jednak ile pracowników powinno zostać przeszkolonych (minimum jeden na zmianie).

Zgodnie z art. 2071 k.p. §  1. Pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o:
1) zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników;

2) działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń, o których mowa w pkt 1;

3) pracownikach wyznaczonych do:
a) udzielania pierwszej pomocy,
b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.

§2. Informacja o pracownikach, o których mowa w § 1 pkt 3, obejmuje:
1) imię i nazwisko;
2) miejsce wykonywania pracy;
3) numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej.

W tym miejscu warto przytoczyć również treść art. 224 k.p., zgodnie z którym:

§ 1. Pracodawca prowadzący działalność, która stwarza możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników, jest obowiązany podejmować działania zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu.

§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, pracodawca jest obowiązany zapewnić:
1) odpowiednie do rodzaju niebezpieczeństwa urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz ich obsługę przez osoby należycie przeszkolone;
2) udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym.

§ 3. Przepisy § 1 i 2 nie naruszają wymagań, określonych w odrębnych przepisach, dotyczących katastrof i innych nadzwyczajnych zagrożeń.

Obsługa punktów i apteczek, o których mowa w ust. 1, na każdej zmianie powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy.

W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników, o których mowa w ust. 3.

Punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polską Normą, i łatwo dostępne.

2. Szkole

1. Wszyscy pracownicy placówek oświatowych.

Zgodnie z § 21 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach

Pracownicy szkoły lub placówki podlegają przeszkoleniu w zakresie udzielania pierwszej pomocy.

3. Przedszkolu, żłobku oraz klubie malucha

1. Opiekunowie lub wolontariusze w opiece nad dziećmi do lat 3.

Zgodnie z art. 18 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 1. Opiekun oraz wolontariusz zobowiązani są do odbycia co 2 lata szkolenia z udzielania dziecku pierwszej pomocy.

2. Szkolenie, o którym mowa w ust. 1, nieodpłatnie zapewnia podmiot prowadzący żłobek lub klub dziecięcy.

4. Hotelu

1. Personel recepcji hoteli.

Na gruncie Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie w załączniku nr 1 określono wymagania co do wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług, w tym usług gastronomicznych, dla hoteli i moteli w punkcie 43 wskazano na obowiązek posiadania personelu recepcji przeszkolony w pomocy przedlekarskiej.

5. Planie filmowym

1. Przy stosowaniu efektów pirotechnicznych, wykonywaniu czynności kaskaderskich oraz innych scen niebezpiecznych konieczna jest obecność osób uprawnionych do udzielenia pierwszej pomocy przedlekarskiej.

Zgodnie z § 14 Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 15 marca 2011 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji filmowej Przy stosowaniu efektów pirotechnicznych, wykonywaniu czynności kaskaderskich oraz innych scen niebezpiecznych konieczna jest obecność osób uprawnionych do udzielenia pierwszej pomocy przedlekarskiej, w tym pielęgniarzy, sanitariuszy lub ratowników wykwalifikowanych w zakresie udzielania pierwszej pomocy, posiadających sprzęt ratowniczy i środki do udzielania pierwszej pomocy oraz środki transportu przystosowane do warunków terenowych.

Odpowiedzialność pracodawcy za brak przeprowadzenia szkolenia w zakresie pierwszej pomocy

Zgodnie z art. 283 § 1 kodeksu pracy: Kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Potwierdzenie odbytego kursu z pierwszej pomocy certyfikat, zaświadczenie

Przepisy nie normują programu kursu pierwszej pomocy ani warunków jego ukończenia. Dlatego też należy opowiedzieć się za stanowiskiem, iż jest on traktowany na równi z innymi nieregulowanymi kursami np. marketingu czy reklamy. Organizator przygotowuje zaświadczenie/ certyfikat według opracowanego przez siebie wzoru graficznego. Brak jest jego terminu ważności. Takie szkolenie jest częścią obowiązkowego okresowego  szkolenia z Bezpieczeństwa i Higieny pracy, co jest wystarczającym potwierdzeniem tych kwalifikacji w zakładzie pracy.

Jeśli są Państwo zainteresowani ofertą szkolenia z pierwszej pomocy zapraszamy do kontaktu tutaj 

Przykład zaświadczenie o ukończonym kursie pierwszej pomocy wydawanym bezterminowo przez naszą firmę www.kursysos.pl  

Pierwsza pomoc obowiązki pracodawcy jak często powtarzać szkolenie z pierwszej pomocy.

Z uwagi n fakt, iż szkolenie takie stanowi część szkolenia z Bezpieczeństwa i Higieny pracy, powinno zostać przeprowadzane z częstotliwością tożsamą do powyższego tj. co 3 lub 5 lat w zależności od wykonywanej pracy.

Natomiast samo wyznaczenie pracownika do udzielania pierwszej pomocy na podstawie 2091 kodeksu pracy jest bezterminowe.

Opiekun oraz wolontariusz zobowiązani są do odbycia co 2 lata szkolenia z udzielania dziecku pierwszej pomocy.

Nie ważne czy twoim obowiązkiem jest zapewnić pracownikom szkolenie czy nie. Kurs pierwszej pomocy odbyć Warto !!!

pozdrawiam

Adrian Zadorecki Ratownik Medyczny

Wypadek drogowy może przytrafić się każdemu z nas, a każdy z nas może spowodować wypadek drogowy. Statystycznie biorąc co siódmy Polak jest skazany na wypadek drogowy czy wiesz jak powinna wyglądać pierwsza pomoc w zdarzeniach komunikacyjnych?

Wypadek drogowy – statystyki z 2018 roku

Statystyki nie kłamią, mimo, że z roku na rok maleje liczba wypadków drogowych nadal są to kolosalne liczby.

Każdy z nas mówi “mnie to nie dotyczy”, szkoda, bo powinno nie tyle dotyczyć co przerażać i dawać do myślenia. Jak wyżej już wspomniano szacuje się, że co 7 Polak raz w życiu doświadczy lub zostanie świadkiem wypadku drogowego, a co jeśli to będziesz Ty?

Wypadek drogowy pierwsza pomoc

Co na początku?

Na początku bezpieczeństwo! I to bezpieczeństwo kogoś wyjątkowego, bo Twoje.

1. Zatrzymaj samochód w bezpiecznym miejscu. Postaraj się zostawić na tyle miejsca, aby służby ratunkowe mogły swobodnie dostać się do poszkodowanego.
2. Zanim wyjdziesz z samochodu włącz światła awaryjne (jeżeli pojazd nie posiada świateł awaryjnych – włącz światła pozycyjne), wyłącz silnik, zaciągnij hamulec ręczny. Wychodząc weź kluczyk ze sobą. Pamiętaj, by dobrze się rozejrzeć po drodze nim otworzysz drzwi i wyjdziesz z samochodu.
3. Wyjmij ze schowka kamizelkę odblaskową oraz trójkąt ostrzegawczy. Nim odejdziesz od samochodu załóż kamizelkę na siebie.
4. Trójkąt ustaw za samochodem w bezpiecznej i zgodnej z prawem odległości:
   na drodze szybkiego ruchu (ekspresowej) i autostradzie trójkąt powinien stać w odległości 100m od samochodu (jest to około 120 kroków) na pozostałych drogach prawidłowa odległość dzieląca trójkąt od samochodu to 30-50m.

Wypadek drogowy: Jestem bezpieczny – udzielam pierwszej pomocy

1. Wróć do swojego samochodu po apteczkę – załóż rękawiczki ochronne.
2. Ostatnia ocena bezpieczeństwa musi zostać podjęta nim podejdziesz do powypadkowego samochodu. Pamiętaj, że Twoje bezpieczeństwo jest najważniejsze.
3. Podejdź do samochodu i zajrzyj do środka przez szybę.
4. Spróbuj nawiązać kontakt z poszkodowanym poprzez delikatne pukanie po szybie i nawoływanie:
   jeżeli jest odzew spróbuj dowiedzieć się co się stało, następnie zadzwoń na 112 i wezwij służby ratunkowe,
   jeżeli poszkodowany nie reaguje spróbuj ocenić jego stan i zadzwoń po służby ratunkowe.
5. Pamiętaj odpowiadaj na pytania dyspozytora medycznego poinformuj go o miejscu wypadku, liczbie poszkodowanych oraz o tym czy potrafisz udzielić pierwszej pomocy.

Pomoc wezwana, co dalej?

Najważniejsze dopiero przed Tobą, musisz pomóc rannemu czekając do przyjazdu pogotowia ratunkowego.
Przyjmujemy tutaj opcję gdzie człowiek nie jest przytomny.

1. Na samym początku musimy dostać się do poszkodowanego, a więc do jego samochodu. W tym celu próbujemy otworzyć drzwi. Jeżeli drzwi od strony kierowcy są zamknięte, próbujemy otworzyć kolejno pozostałe drzwi, a nawet bagażnik.
2. Jeżeli wszystkie drzwi pozostają zamknięte – wybijamy okno, aby dostać się do zamka i otworzyć je.

Wybicie szyby samochodowej nie jest łatwe, dlatego najlepiej użyć do tego czegoś solidnego i twardego, najczęściej używana jest gaśnica samochodowa.

Podejdź do szyby, która znajduje się najdalej od poszkodowanego i brzegiem gaśnicy z całych sił uderzaj o róg okna (mówi się, że tam jest ono najsłabsze) tak długo, aż rozleci się w drobny mak.

Dlaczego do szyby, która jest najdalej?
Szyba przy rozbiciu rozpryśnie się w różne strony malutkimi kawałeczkami, które mogą zranić osoby znajdujące się wewnątrz samochodu.

Jeżeli jesteś w stanie przed wybiciem szyby zabezpiecz swoje ręce rękawicami lub nawet rękawami bluzy i oczy okularami ochronnymi (generalnie plastikowymi okularami zasłaniającymi jak “najwięcej” w okolicach oczu).

Szyba wybita wracamy do poszkodowanego

Nareszcie jesteś w stanie dostać się do samochodu, teraz już krok dzieli Cię od nieprzytomnego. Jednak zanim przejdziesz do ratowania życia pamiętaj o Waszym bezpieczeństwie.

1. Wejdź do samochodu.
2. Zgaś silnik przekręcając kluczyk w stacyjce i wyciągając go.
3. Zaciągnij hamulec ręczny.
4. Teraz już skup się na człowieku i spróbuj jeszcze raz nawiązać z nim kontakt mówiąc do niego i delikatnie szturchając go w ramię.

Brak reakcji oznacza, że uczestnik wypadku stracił przytomność, ale jeśli jesteśmy pewni, że oddycha siadamy za poszkodowanym i obiema rękoma chwytamy jego głowę odchylając ją do tyłu i w takiej pozycji czekamy na przyjazd pogotowia kontrolując przez cały czas jego stan i oddech.

Może zdarzyć się tak, że w międzyczasie poszkodowany odzyska przytomność, zdezorientowany może próbować się wyrwać z naszych rąk. W tym momencie nie puszczając głowy krótko mówimy mu co się stało i prosimy o zachowanie spokoju oraz nie zmienianie pozycji.

Jeżeli nie mamy pewności czy poszkodowany oddycha musimy sprawdzić to za pomocą metody zmysłów zobacz – poczuj – usłysz. Staramy się usłyszeć oddech, poczuć go oraz zobaczyć poruszającą się klatkę piersiową. Jednakże zanim dojdzie do samego sprawdzania oddechu musimy udrożnić jego drogi oddechowe.

Udrażnianie dróg oddechowych, gdy podejrzewamy uraz kręgosłupa wygląda zupełnie inaczej niż statystyczne odchylenie głowy w tył, którego uczyli nas w szkołach czy na kursach.

Rękoczyn Esmarcha, bo tak fachowo nazywa się tę metodę udrażniania dróg oddechowych, polega na ułożeniu kciuków na łukach jarzmowych poszkodowanego (prościej kość policzkowa lub zewnętrzna część oczodołu), a reszty palców osadzeniu (złapaniu) na zewnętrznej części żuchwy (wystająca zaraz pod uchem kość szczęki) i wysuwamy ją delikatnie do przodu.

W takim ustawieniu wracamy do znanej nam już metody sprawdzania oddechu – metodą zmysłów licząc do 10.

Zdarza się, że po wysunięciu żuchwy, a więc udrożnieniu dróg oddechowych poszkodowany łapie oddech i zaczyna samodzielnie oddychać.

Jeżeli nie wyczujemy i nie zobaczymy oddechu lub też pojawia się pojedynczy ciężki wdech, który świadczy o zatrzymaniu akcji serca musimy przejść do resuscytacji.

1. Aby zacząć walkę o przywrócenie krążenia poszkodowanego w wypadku drogowym musimy najpierw wyciągnąć Go z samochodu.
2. Wyciągając z samochodu osobę po wypadku trzeba pamiętać o usztywnieniu całego kręgosłupa, dbając jednak najbardziej o usztywnieniu odcinka szyjnego.
3. Stosujemy tutaj chwyt, który nazywa się Chwytem Rauteka.
4. Aby bezpiecznie wyciągnąć poszkodowanego musimy sprawdzić czy nogi nieprzytomnego kierowcy nie zaklinowały się między pedałami.
5. Następnie stabilizujemy głowę, a w tym odcinek szyjny kręgosłupa ofiary lewą ręką trzymając ją za brodę i policzki, natomiast prawą rękę przekładamy delikatnie za plecami ofiary na tyle daleko, by móc złapać nią jego lewe przedramię.
6. Nasza lewa ręka musi wsunąć się pod chwyconą rękę i ponownie łapiemy brodę z policzkami lewą ręką, umieszczając głowę ratowanego pomiędzy naszym prawym barkiem, a głową.
7. W ten sposób wyciągamy poszkodowanego sami. Mając kogoś do pomocy podczas wyciągania poszkodowanego druga osoba łapie go oburącz pod kolanami i pomaga nam nie tylko w wyciąganiu wiotkiego ciała, ale również wspomaga stabilizację kręgosłupa.
8. Osobę wyciąganą z samochodu delikatnie kładziemy na ziemi, możliwie asekurując jej głowę.

Resuscytację zaczynamy jak najszybciej. Warto mieć ze sobą ustnik do sztucznych oddechów. Dopuszczalne jest także prowadzenie resuscytacji bez wykonywania oddechów ratowniczych.

Pamiętaj zanim rozpoczniesz resuscytację sprawdź czy poszkodowany nie posiada krwotoków zewnętrznych jeśli tak TAMUJ KRWOTOK. 

Łagodny wypadek drogowy -poszkodowani mają obrażenia, ale są przytomni.

Oczywiście pierwsza pomoc nie ogranicza się tylko do pozycji bezpiecznych i prób przywrócenia komuś krążenia. To także umiejętność profesjonalnego zaopatrzenia ran i urazów.

Udzielanie pierwszej pomocy w wypadku drogowym jest naszym obowiązkiem prawnym

*Dokładny zapis wymienionych tutaj punktów chroniących udzielającego pomocy znajdziesz w USTAWIE O PAŃSTWOWYM RATOWNICTWIE MEDYCZNYM Z 2018 ROKU po kolei są to artykuły: 4, 5 (5.1 i 5.2), 6 (6.1, 6.2, 6.3).

• Jeżeli widzisz, czyli jesteś świadkiem pożaru, omdlenia osoby trzeciej, wypadku, ect. jesteś zobowiązany do wezwania służb ratunkowych.
• Jeśli udzielasz pierwszej pomocy to wykonujesz nie zlecone zadanie publiczne. Gdybyś został zaatakowany w tym czasie, osoba atakująca odpowie w ten sam sposób, jakby zaatakowała policjanta na służbie.
• Kiedy “pożyczysz sobie” czyjeś dobra majątkowe w celu udzielenia pierwszej pomocy, nie zostaniesz pociągnięty do odpowiedzialności karnej za kradzież.
• Jak poświęcisz swoje dobra majątkowe, aby ratować czyjeś życie udzielając pierwszej pomocy, możesz zgłosić swoje roszczenia do Skarbu Państwa. Po prostu możesz ubiegać się o zwrot pieniędzy za te rzeczy od Państwa.

*Dokładny zapis przeczytasz w KODEKSIE KARNYM pod artykułem: 162 (162.1, 162.2); *zarzut nieudzielenia pierwszej pomocy może również wyjść z artykułu 164.

• Jeżeli jesteś świadkiem lub uczestnikiem wypadku nie możesz uciec z miejsca zdarzenia.
• Jesteś zobowiązany do wezwania służb ratunkowych i udzielenia pierwszej pomocy w podstawowym zakresie.
• Nie możesz zastąpić poszkodowanemu specjalisty i robić zabiegów medycznych, które może zrobić tylko lekarz.
• Jeżeli ratując życie człowieka połamiesz mu np żebra, zniszczysz naszyjnik nie poniesiesz odpowiedzialności karnej.
• Gdy dojdzie do zgonu podczas akcji ratunkowej również nie odpowiesz za śmierć rannego.
• Jeżeli nie podejmiesz się próby ratowania życia drugiemu człowiekowi, czyli nie udzielisz pierwszej pomocy, zostaniesz pociągnięty do odpowiedzialności karnej i grozi Ci do 3 lat pozbawienia wolności.
• Nie poniesiesz odpowiedzialności za nie udzielenie pierwszej pomocy jeżeli udzielenie jej wiąże się ryzykiem utraty lub z utratą bezpieczeństwa osoby ratującej lub osób trzecich (np matka sama z 2 letnim dzieckiem)

*Dokładny zapis przeczytasz w KODEKSIE WYKROCZEŃ pod artykułem: 93 (93.1, 93.2).

• Będąc kierowcą w pobliżu wypadku musisz udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, nie udzielając jej kierowca podlega karze grzywny lub aresztu.
• Popełnienie tego wykroczenia wiąże się również z utratą prawa jazdy.

*Dokładny zapis przeczytasz w KODEKSIE DROGOWYM pod artykułem: 44.

• Jeżeli przy wypadku drogowym dojdzie do ofiar rannych lub śmiertelnych kierowca musi wezwać na miejsce wypadku pogotowie ratunkowe oraz policję.
• Kierowca ma znać zasady zasady udzielania pierwszej pomocy i podczas wypadku drogowego udzielić jej rannym.
• Zdając na prawo jazdy powinno się zdać kurs pierwszej pomocy.
• Każda szkoła jazdy powinna taki kurs prowadzić.

pozdrawiam

Adrian Zadorecki ratownik medyczny

Statystyki są jasne. W Polsce co roku udar mózgu dotyka 90 000 pacjentów. Średnio co 8 minut występuje jeden przypadek. Jedna na sześć osób prawdopodobnie będzie miała w swoim życiu udar. Nie wszyscy chorzy jednak trafiają do szpitala, a u jeszcze mniejszej grupy można wdrożyć leczenie na czas. Kluczowa jest szybka reakcja.

Tych, którzy nie lubią czytać zachęcam od razu do obejrzenia mojego filmu:

Udar mózgu – co to jest?

• „Siedziałem w fotelu i nagle zobaczyłem dwa obrazy telewizyjne. Poczułem, że nie mam nogi od palców po kolana, a potem zniknęła i ręka” – mówił o swoim udarze krytyk muzyczny, Bogusław Kaczyński.
• „Język i wargi są martwe jak po znieczuleniu stomatologicznym. Nie mogłem poruszyć lewą ręką. Miałem problem ze wstawaniem, a gdy w końcu to mi się udało, miałem wrażenie, że wiszę w powietrzu, bo lewej nogi kompletnie nie czułem” – wspominał dziennikarz, Michał Figurski.
• „Od trzech dni czuję się źle, słabo, bardzo boli mnie głowa” – tak opisywała lekarzowi sytuację amerykańska aktorka, Sharon Stone.

Powyższe przykłady pokazują, jak cichy, różny w swoich objawach i niezależny od okoliczności bywa udar mózgu. Czym tak naprawdę on jest?

Udarem nazywa się uszkodzenie mózgu wskutek zamknięcia lub pęknięcia naczynia mózgowego. W zależności od przyczyny wyróżnia się dwa rodzaje udaru mózgu.

Rodzaje udaru mózgu

Udar niedokrwienny jest częstszy. Stanowi około 80% wszystkich przypadków. Dochodzi do niego wówczas, gdy powstała w sercu skrzeplina dociera tętnicami do mózgu, blokując lub poważnie ograniczając przepływ krwi. Dochodzi wówczas do niedotlenienia i niedożywienia tkanek.

Drugi typ to udar krwotoczny wywołany przez uszkodzenie ściany naczynia krwionośnego. Krew poza naczyniami niszczy tkanki, z którymi się styka.

Jak rozpoznać udar mózgu?

Udar mózgu jest drugą pod względem częstości przyczyną zgonów na świecie. Śmiertelność po 3 miesiącach w przypadku udaru niedokrwiennego wynosi około 20%, a przy udarze krwotocznym – 50%. Najważniejsze w procesie ratowania życia i zapobiegania negatywnym konsekwencjom jest wczesne rozpoznanie objawów udaru i udzielenie choremu szybkiej pomocy. Kłopot polega na tym, że wiele osób bagatelizuje pierwsze objawy udaru mózgu.

Udar mózgu objawy ostrzegawcze może dawać początkowo bardzo subtelne. Niektóre osoby wiążą je na przykład ze zwykłym przemęczeniem. Jakie czynniki powinny być szczególnie alarmujące? Oto najczęstsze objawy udaru mózgu:

• zmieniona mowa – bełkotliwa, trudna do zrozumienia,
• asymetria twarzy – najczęściej bardzo charakterystyczne opadanie jednego kącika ust,
• zaburzenia widzenia: niedowidzenie na jedno z oczu lub niedowidzenie w połowie pola,
• wrażenie słabszej jednej ręki lub nogi,
• zaburzenia lub brak czucia po jednej stronie ciała,
• problemy z utrzymaniem równowagi i zawroty głowy,
• utrata przytomności,
• zaburzenia połykania.

Warto w tym miejscu dodać, że w przypadku udaru niedokrwiennego rzadko występuje ból głowy, a jeśli już się zdarza, to raczej u osób młodszych. Jest to natomiast częsty symptom udaru krwotocznego.

Akcja edukacyjna przeprowadzona kilka lat temu w polskich szkołach przez studentów medycyny wskazywała, że wystąpienie udaru wiąże się z czterema kluczowymi objawami określanymi znamiennym i łatwym do zapamiętania przez dzieci skrótem

UDAR: Usta wykrzywione, Dłoń opadnięta, Artykulacja bełkotliwa, Rozmazane widzenie.

Udar mózgu: co robić?

Jeśli zauważymy u kogoś chociaż jeden z charakterystycznych objawów, należy jak najszybciej zadzwonić na pogotowie. Co w sytuacji, kiedy niepokojące objawy nagle przeminęły? Także powinniśmy zareagować, ponieważ mógł to być tzw. TIA, czyli przemijający atak niedokrwienny. Sam w sobie nie musi on być groźny, jednak zdarza się, że zapowiada nadejście pełnego udaru za kilka – kilkanaście godzin.

Bardzo pomocny w diagnostyce udaru jest test, który może wykonać każdy znajdujący się przy chorym. Na czym polega test FAST, bo tak właśnie jest nazywany?

• F, czyli face – twarz. W pierwszej kolejności należy poprosić chorego o uśmiechnięcie się. Na tej podstawie można dostrzec ewentualną asymetrię, szczególnie opadanie jednego kącika ust. To efekt porażenia mięśnia mimicznego, które towarzyszy udarowi.
• A, czyli arm – ramię. Chorego należy poprosić o zamknięcie oczu i wyciągnięcie rąk w przód wnętrzem dłoni do góry. Jeśli dostrzeżemy, że jedno ramię opada lub położone jest niżej, może to być kolejnym potwierdzeniem udaru.
• S, czyli speach – mowa. Należy poprosić chorego o dokładne powtórzenie prostego zdania. Jeśli dla diagnozowanej osoby będzie to problem, będzie je przekręcała lub bełkotała, mamy kolejne potwierdzenie.
• T, czyli time – czas. To najważniejsza kwestia. Jeżeli widzimy wyraźne objawy, dzwońmy jak najszybciej po pomoc. Szybkie działanie oraz uruchomienie procedur medycznych może uratować życie.

Pierwsza pomoc w udarze mózgu- zanim przyjedzie karetka

Pamiętaj najważniejszy jest czas oraz rozpoznanie objawów. W praktyce bardzo często spotykam się z sytuacją, kiedy to objawy zostają przeoczone. Czas 4,5 godziny mija a niedokrwienie do którego doszło sieje spustoszenie w mózgu. Jeśli poszkodowany jest przytomny ułóż go w wygodnej pozycji, nie dawaj nic do jedzenie i do picia. Nie podawaj leków. Wezwij ambulans. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny a oddycha ułóż go w pozycji bezpiecznej. Niestety zdarzają się sytuacje w których u pacjenta z udarem mózgu dochodzi do zatrzymania akcji serca oraz oddechy w takim przypadku, należy jak najszybciej rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową. 

Kliknij w ten link i pobierz algorytmy postępowania w pierwszej pomocy: 

Jak wygląda leczenie udaru mózgu?

U osoby, u której podejrzewa się udar mózgu, należy jak najszybciej przeprowadzić tomografię komputerową głowy lub rezonans magnetyczny. Na ich podstawie lekarz rozpoznaje, z jakim udarem ma do czynienia, a następnie może podjąć dalsze działania.

Udar krwotoczny wymaga przeprowadzenia operacji. Przy udarze niedokrwiennym zleca się leczenie trombolityczne, pozwalające rozpuścić zakrzep blokujący dopływ krwi do mózgu. Kluczowe znaczenie ma czas.

Udar to nie wyrok śmierci, jednak wskaźniki umieralności są wysokie. W przypadku udaru niedokrwiennego skuteczne leczenie podjąć można w ciągu 4,5 godziny od wystąpienia objawów. Podanie leku po upływie tego czasu spowodować może powikłania krwotoczne, a zatem im szybciej, tym lepiej.

Wyspecjalizowane placówki dysponują urządzeniem, dzięki któremu można usunąć zakrzep bezpośrednio z naczynia mózgowego. Takich miejsc jest jednak niewiele.

Co po udarze?

Jeśli osobie z udarem niedokrwiennym odpowiednio wcześnie podano leki, ma ona bardzo duże szanse na całkowite ustąpienie zaburzeń neurologicznych. W pozostałych przypadkach z czasem zmniejszą one swój zakres, ale zwykle nie znikają całkowicie. Układ nerwowy zostaje uszkodzony, a obumarłe komórki mózgu nie regenerują się. Na szczęście nie wszystkie niedotlenione komórki czeka taki los: wiele z nich potrafi ponownie podjąć swoją pracę, a niektóre z komórek potrafią przejąć funkcję tych martwych.

W przypadku udaru niedokrwiennego około 15% osób wymaga później stałej opieki drugiej osoby, zaś 45% częściowej pomocy. W odzyskiwaniu utraconej sprawności pomaga rehabilitacja. Ważne jest także podjęcie działań, mających na celu zabezpieczenie przed kolejnym udarem. Rozpoznanie wszystkich czynników ryzyka i właściwe zidentyfikowanie przyczyny udaru pozwala wdrożyć profilaktykę w postaci zabezpieczenia farmakologicznego lub operacyjnego.

Zapobieganie udarowi mózgu – czy jest możliwe?

Przyczyny udaru mózgu są różne. Na niektóre czynniki, takie jak: wiek, płeć czy obciążenia genetyczne, nie mamy wpływu. Udar statystycznie częściej dotyczy mężczyzn i osób starszych.W profilaktyce udaru należy przede wszystkim kontrolować i utrzymywać w normie ciśnienie krwi, gdyż nadciśnienie jest jednym z czynników ryzyka. Zalicza się do nich również miażdżycę, cukrzycę i otyłość. Zagrożenie stanowi niewłaściwa dieta złożona z produktów wysokoprzetworzonych, zawierająca niezdrowe tłuszcze oraz konserwanty. Ryzyko udaru, zwłaszcza niedokrwiennego, rośnie u palaczy i osób regularnie nadużywających alkoholu. Zminimalizować je można natomiast zdrowym odżywianiem i aktywnością fizyczną. Więcej informacji znajdziecie na stronie Fundacji Udaru Mózgu 

pozdrawiam

Adrian Zadorecki

Automatyczny defibrylator zewnętrzny, czyli AED jest to urządzenie dostarczające impuls elektryczny w ciało poszkodowanego podczas nagłego zatrzymania krążenia. Zadaniem dostarczonego impulsu prądu jest przywrócenie prawidłowej akcji serca. Szybkie użycie AED aż w 70% jest skuteczne. Skąd więc te wszystkie mity na temat AED , skoro jego działanie jest naukowo i statystycznie potwierdzone. Na każdym szkoleniu z pierwszej pomocy spotykam się z pytaniami, czy ten cały defibrylator jest na pewno bezpieczny skoro to prąd! A wiadomo, jak to mówili nasi rodzice, z prądem nie ma żartów! Postaram się więc odpowiedzieć na najczęściej zadawane pytania oraz wątpliwość związane z bezpieczeństwem defibrylacji.

Czy mogę dotykać poszkodowanego podczas wyładowania AED?

Kluczowe dla bezpieczeństwa defibrylacji jest niedotykanie poszkodowanego podczas wyładowania i analizy rytmu serca. Kontakt z poszkodowany może, zakłócić tę analizę wydłużając w ten sposób czas do wyładowania. Chociaż ryzyko porażenia prądem (szczególnie kiedy mamy rękawiczki) jest minimalne, to zadbajmy o swoje bezpieczeństwo i odsuńmy się, kiedy defibrylator przeprowadza ocenę rytmu serca. Wciskając, przycisk wyładowania upewnij się, że nikt nie dotyka poszkodowanego. Reakcje świadków na resuscytację mogą być trudne do przewidzenia. Chwytanie za dłonie podczas resuscytacji i nagła panika mogą wpłynąć na nasze działania. Pamiętaj, bezpieczeństwo akcji jest priorytetowe.

Materiały łatwopalne, wyciek paliwa a użycie defibrylatora AED co zrobić?

Jak w punkcie powyżej bezpieczeństwo jest najważniejsze. W miejscu, gdzie istnieje poważne ryzyko zapłonu lub podpalenia materiałów łatwopalnych należy ewakuować poszkodowanego w miejsce bezpieczne, zanim użyjemy defibrylator AED.

Czy możemy użyć defibrylatora AED, kiedy poszkodowany ma podłączony tlen?

W strefie defibrylacji nie może być dużego przepływu tlenu (może dojść do zapłonu), maskę twarzową z tlenem, worek samorozprężalny odsuń na odległość przynajmniej 1 m od pacjenta. Sytuacja ta dotyczy najczęściej udzielania pomoc przez medyków lub straż pożarną. Jednostki, które mają na swoim wyposażeni tlen medyczny.

Co zrobić, kiedy klatka piersiowa jest owłosiona?

Przede wszystkim należy upewnić się, czy nasz dostawca defibrylatora AED wyposażył go w niewielki „pakiet startowy“. W skład takiej mini apteczki wchodzą nożyczki, maszynka do golenia, rękawiczki, maseczka do prowadzenia wentylacji usta-usta. Klatka piersiowa powinna być ogolona w miejscu naklejenia elektrod AED, czyli pod prawym obojczykiem i na koniuszku serca (lewa część klatki piersiowej poniżej pachy) golimy ja tylko wtedy kiedy ilość owłosieni nie pozwala na przyklejenie elektrod do skóry. Defibrylator AED wykazuje największą skuteczność działania, kiedy elektrody bezpośrednio dotykają skóry. Nadmierne owłosienie zmniejsza skuteczność defibrylacji, sprzyja powstawaniu oparzeń oraz wytworzenia łuku elektrycznego na powierzchni klatki piersiowej.

A co zrobić, jeśli nie mam dedykowanej maszynki do golenia? Przede wszystkim nie trać czasu na jej szukanie. Najważniejsza jest pomoc poszkodowanemu. Naklej elektrody AED w miejsca alternatywne, czyli jedna po jednej stronie klatki piersiowej poniżej pachy a druga po drugiej stronie. Możliwe jest też naklejenie elektrod z przodu i z tyłu kl. piersiowej (na plecach podobnie jak u dzieci).

Mitem na temat użycia elektrod AED jest też sytuacja, w której naklejamy jedna parę elektrod i „depilujemy” zrywany elektrody razem z włosami poszkodowanego. Takie praktyki nie mają racji bytu.

Jak przykleić elektrody u dziecka?

Jeżeli mamy do czynienia z nagłym zatrzymaniem krążenia u dziecka to powinniśmy upewnić się, czy nasz defibrylator AED posiada np. mniejsze elektrody przystosowane do defibrylacji dzieci, w niektórych modelach AED możemy, także wybrać opcje dziecko lub dorosły (przełącznik). Jeśli jednak nasze AED nie posiada takich udogodnień, to przyklej jedną elektrodę z przodu klatki piersiowej na jej środku, druga natomiast na plecach poszkodowanego. Dziecko posiada klatkę piersiową a przyklejanie w opcji przód, tył zapobiega stykaniu się elektrod, odstęp pomiędzy elektrodami powinien wynosić około 10 cm.

Czy u niemowlaka możemy używać defibrylatora AED?

Defibrylator AED jest zalecany u dzieci powyżej 1 roku życia. U noworodków i niemowlaków skupmy się na prawidłowej resuscytacji z dobrej jakości uciskami klatki piersiowej i skuteczną wentylacja usta-usta-nos.

Czy użycie AED u kobiety w ciąży wygląda inaczej?

Nie w tak ciężkim przypadku, jakim jest zatrzymania krążenia u kobiety ciężarnej, zawsze w pierwszej kolejności ratujemy życie matki. AED u kobiety ciężarnej tak samo, jak u każdego dorosłego w stanie zagrożenia życia.

Czy trzeba ściągnąć stanik podczas użycia AED?

Klatka piersiowa osoby reanimowanej, u której używamy AED, musi być goła. Ściągamy stanik bez względu na okoliczności (np. miejsce publiczne). Nic nie może zaburzać przeprowadzonej defibrylacji.

Biżuteria taka jak naszyjniki oraz kolczyki nawet w sutku ściągamy?

Naszyjniki należy zdjąć, a raczej zerwać, aby nie dotykały elektrod, przewodzenie prądu przez metal może zaburzyć defibrylację. Kolczyków z sutka nie wyciągamy. Nie tracimy na to czasu, istnieje ryzyko oprzeń, w miejscu, gdzie kolczyk się znajduje, ma to jednak drugorzędne znaczenie.

Czy kiedy pada deszcz, możemy użyć AED?

Sytuacja, w której nasz poszkodowany leży w kałuży wody lub pada na nas deszcze, niestety wymusza, przeniesienie takiego poszkodowanego w miejsce, gdzie będzie sucho. Musimy zadbać o możliwie bezpieczną defibrylację dla ratowników, czyli brak kontaktu z wodą. Możliwie skuteczną, czyli poszkodowany ma suchą (wytartą) klatkę piersiową.

Można natomiast w sposób bezpieczny i bez przenoszenia poszkodowanego wykonać defibrylację w śniegu lub na mokrej trawie. Pamiętaj o wytarciu klatki poszkodowanego.

Użycie AED a metalowa powierzchnia czy to jest bezpieczne?

Tak, jeśli poszkodowany leży na metalowej powierzchni np. na rusztowaniu czy studzience, można bez przeszkód wykonać defibrylację.

Mój dziadek ma rozrusznik czy mogę użyć AED, jeśli będzie taka konieczność.

Tak w przypadku osób posiadających rozrusznik serca lub kardiowerter użycie defibrylatora AED wygląda tak samo, jak w przypadku każdej innej osoby z zatrzymaniem akcji serca. Pamięta, należy, aby elektrody AED nakleić około 10 cm od rozrusznika, a nie bezpośrednio na nim.

Folia ratunkowa NRC czy odkrywać poszkodowanego podczas defibrylacji?

Tak folia NRC nie powinna dotykać klatki piersiowej. Należy ją zdjąć na czas wyładowania. Jeśli poszkodowany leży na folii, to podobnie jak w przypadku metalowej powierzchni możemy dokonać władowania.

Poszkodowany z raną kłutą klatki piersiowej lub poparzeniem gdzie nakleić elektrody AED?

Elektrody w takim przypadku starajmy się nakleić tak, aby serce znajdowało się pomiędzy nimi. Dozwolone jest przyklejenie jednej elektrody na plecy a drugiej na przód klatki piersiowej. Możemy również nakleić elektrody pod jedną i drugą pachę poszkodowanego.

Czy usuwamy plastry np. przeciwbólowe lub antynikotynowe z ciała poszkodowanego podczas użycia AED?

Elektrod defibrylatora AED nie powinniśmy naklejać na plastry. Należy je szybko usunąć. Zdarzają się przypadki przedawkowania leków (np. opioidów), które doprowadzają do zatrzymania oddechu u poszkodowanego. Usunięcie takich plastrów może być ratunkiem w przypadku przedawkowania leków.

Mity na temat AED kurs obsługi czy jest konieczny do jego użycia?

Kurs obsługi AED jest niezwykle pomocy i rozwiewa wszystkie wątpliwości związane z wykonaniem resuscytacji krążeniowo- oddechowej z użycie AED. Nie jest on jednak niezbędny, aby skutecznie uratować życie poszkodowanemu. Instrukcje wydawane przez AED, są jasne i klarowne spójrzcie na poniższy film, a przekonacie się, że użycie AED to „bułka z masłem”.

Bibliografia:
Mity na temat AED opracowanie Zadorecki Adrian ratownik medyczny
Anders, J.: Wytyczne resuscytacji. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych oraz automatyczna defibrylacja zewnętrzna, Polska Rada Resuscytacji, Kraków (2015) s. 104-121.