Pierwsza pomoc w aktach prawnych – podstawy prawne

Z poniższego wpisu na blogu dowiecie się, jak wygląda pierwsza pomoc w aktach prawnych. Nowelizacja ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym 2018 r. “zbiera” obowiązujące w Polsce przepisy dotyczące pierwszej pomocy. W drugiej części wpisu zajrzymy do innych ustaw i kodeksów regulujących procedury udzielania pomocy na miejscu zdarzenia zarówno w pracy, szkole, jak i ruchu ulicznym. Tekst z wieloma “ciężkimi”, ale najbardziej aktualnymi przepisami na rok 2018.

1. Zaczynamy od ujednoliconego tekstu Ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym 2018

Art. 4.

Kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego lub jest świadkiem zdarzenia powodującego taki stan, w miarę posiadanych możliwości i umiejętności ma obowiązek niezwłocznego podjęcia działań zmierzających do skutecznego powiadomienia o tym zdarzeniu podmiotów ustawowo powołanych do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

Podsumowując – widzisz wypadek, pożar, osobę nieprzytomną, Twoim obowiązkiem jest wezwanie odpowiednich służb ratunkowych.

Art. 5.

1. Osoba udzielająca pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz podejmująca medyczne czynności ratunkowe korzysta z ochrony przewidzianej w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2016 r. poz. 1137, z późn. zm.1)) dla funkcjonariuszy publicznych.

Podsumowując – jeśli wykonujesz niezlecone zadanie publiczne i udzielasz pierwszej pomocy drugiemu człowiekowi i zostaniesz podczas tej pomocy np. zaatakowany, kara dla agresora jest taka, jak za atak na policjanta podczas służby.

2. Osoba, o której mowa w ust. 1, może poświęcić dobra osobiste innej osoby, inne niż życie lub zdrowie, a także dobra majątkowe w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla ratowania życia lub zdrowia osoby znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

Podsumowując – jeśli dla celów akcji ratowniczej poświęcisz nie tylko swoją np. gaśnicę, ale także “ukradniesz” gaśnicę np. z budynku urzędu miasta, nie będziesz pociągnięty do odpowiedzialności karnej za kradzież, ponieważ działałeś w celu ratowania dobra nadrzędnego, jakim jest ludzkie życie.pierwsza pomoc w aktach prawnych

Art. 6.

1. Osobie, która poniosła szkodę na mieniu powstałą w następstwie udzielania przez nią pierwszej pomocy, przysługuje roszczenie o naprawienie tej szkody od Skarbu Państwa reprezentowanego przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce powstania szkody.
2. Naprawienie szkody, o którym mowa w ust. 1, obejmuje szkodę rzeczywistą.
3. Naprawienie szkody, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, jeżeli szkoda powstała wyłącznie z winy osoby, o której mowa w ust. 1, lub osoby trzeciej, za którą Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności.

Podsumowując – jeśli dla celów akcji ratowniczej użyjesz własnej gaśnicy, możesz zgłosić swoje roszczenia do Skarbu Państwa.

Art. 8.

1.Podstawa programowa, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59 i 949), uwzględnia edukację w zakresie udzielania pierwszej pomocy.

2. Zajęcia edukacyjne w zakresie udzielania pierwszej pomocy są realizowane z udziałem:
1) lekarzy systemu,
2) pielęgniarek systemu,
3) ratowników medycznych

Podsumowując – uczniowie muszą być edukowani w zakresie pierwszej pomocy, a uczyć powinna osoba będąca medykiem lub nauczycielem po odpowiednim przeszkoleniu

2. Pierwsza pomoc w aktach prawnych Kodeksu Karnego:

Art. 162

§1. „Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”

§2.” Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.”

Podsumowując – nie można uciec z miejsca zdarzenia, trzeba wezwać służby ratunkowe, udzielić pierwszej pomocy. Nie wykonujemy jednak zabiegów zarezerwowanych dla medyków czy np. tracheotomii przy pomocy długopisu!!! (dość częste pytanie na kursach pierwszej pomocy) 

3. Pierwsza pomoc w Kodeksie Drogowym

 Art. 44.

Jeżeli w wypadku jest zabity lub ranny, kierujący pojazdem jest obowiązany ponadto:
1. udzielić niezbędnej pomocy ofiarom wypadku oraz wezwać pogotowie ratunkowe i Policję,

Szkolenie w zakresie udzielania pomocy przedlekarskiej jest prowadzone przez osobę, która spełnia co najmniej jeden z warunków określonych w pkt 1-3:
1. wykonuje zawód lekarza lub pielęgniarki,
2. posiada kwalifikacje instruktora Polskiego Czerwonego Krzyża,
3. posiada kwalifikacje ratownika medycznego.

Podsumowując – starając się o prawo jazdy, musimy odbyć szkolenie z zasad udzielania pierwszej pomocy na miejscu wypadku i udzielania pierwszej pomocy ofiarom zdarzenia drogowego. Według powyższych przepisów w każdej szkole jazdy powinny odbywać się zajęcia z wyżej wymienionej tematyki. 

4. Pierwsza pomoc w aktach prawnych Nowelizacji Kodeksu Pracy 2017

Art. 207
§ 1. Pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o:
3) pracownikach wyznaczonych do:
a) udzielania pierwszej pomocy,
§ 2. Informacja o pracownikach, o których mowa w § 1 pkt 3, obejmuje:
1) imię i nazwisko,
2) miejsce wykonywania pracy,
3) numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej.

Art. 209
§ 1. Pracodawca jest obowiązany:
1) zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników,
2) wyznaczyć pracowników do:
a) udzielania pierwszej pomocy,
b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników,
3) zapewnić łączność ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpożarowej.

Sztuka. 224.
§ 1. Pracodawca prowadzący działalność, która stwarza możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa
dla zdrowia lub życia pracowników, jest obowiązany podejmować działania zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, pracodawca jest obowiązany zapewnić:
1) odpowiednie do rodzaju niebezpieczeństwa urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz ich obsługę przez osoby należycie przeszkolone,
2) udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym.

Sztuka. 234.

§ 1. W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom

Według powyższych artykułów Kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek wyznaczyć i przeszkolić osoby, a także zapewnić sprzęt w zakresie działań ratunkowych w zakładzie pracy.

5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach.

§ 21.
Nauczyciele, w szczególności prowadzący zajęcia w warsztatach, laboratoriach, a także zajęcia wychowania fizycznego, podlegają przeszkoleniu w zakresie udzielania pierwszej pomocy.

Podsumowując – dyrektor każdej szkoły zobowiązany jest do przeszkolenia nauczycieli. 

Pierwsza pomoc w aktach prawnych nie jest może tematem porywającym, ale pokazuje, jak wiele przepisów mówi o potrzebie szkolenia z pierwszej pomocy pracowników, kierowców, nauczycieli.

6. Ustawa z dnia 7 lipca 2017 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z systemami wsparcia rodziny. Tekst ustawy 

Art. 33. 1. Po dniu 31 grudnia 2017 r. opiekun lub wolontariusz w żłobku lub klubie dziecięcym spełniający dotychczasowe wymagania do sprawowania funkcji opiekuna lub wolontariusza w żłobku lub klubie dziecięcym oraz wymagania, o których mowa w ust. 3, może sprawować tę funkcję, jeżeli do dnia 1 stycznia 2020 r. odbędzie szkolenie z udzielania dziecku pierwszej pomocy. Przepisy art. 18a ustawy zmienianej w art. 12, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się.
2. Po dniu 31 grudnia 2017 r. dzienny opiekun spełniający dotychczasowe wymagania do sprawowania funkcji dziennego opiekuna oraz wymagania, o których mowa w ust. 3, może sprawować tę funkcję, jeżeli do dnia 1 stycznia 2020 r. odbędzie szkolenie z udzielania dziecku pierwszej pomocy. Przepisy art. 39 ust. 2, 2b i 2c ustawy zmienianej w art. 12, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się.

Podsumowując – do dnia 1 stycznia 2020 roku pracownicy klubów dziecięcych oraz żłobków muszą zostać przeszkleni z zasad udzielania pierwszej pomocy dziecku.

7. Art. 93 Kodeksu wykroczeń

Podsumowując ośrodek kształcenia kierowców musi zapewnić szkolenie z pierwszej pomocy zarówno w formie wykładów  jak i ćwiczeń, aby przygotować kursantów do udzielania pierwszej pomocy w wypadku drogowym.