Szok termiczny

Szok termiczny – jak sobie z nim radzić?

                Szok termiczny jest jedną z najczęstszych przyczyn zatrzymania krążenia, które towarzyszy utonięciu. U jego podstaw leży kontakt rozgrzanej powierzchni skóry z zimną wodą. Upośledzenie mechanizmów regulujących ciepłotę ciała powoduje obkurczenie naczyń krwionośnych i wypchnięcie dużej ilości zgromadzonej w nich krwi do serca. W ciągu kilku minut może to doprowadzić do zatrzymania podstawowych funkcji życiowych. Liczba takich przypadków, jak pokazują statystyki, rośnie latem, jednak zimą podobne sytuacje również nie są wykluczone. Jak rozpoznać szok termiczny i jak sobie z nim radzić?

Przyczyny szoku termicznego i okoliczności

                Szok termiczny, inaczej wstrząs termiczny, wiąże się z szeregiem zagrażających życiu zmian wynikających z gwałtownego ochłodzenia organizmu. Może do takiej sytuacji dojść przez przypadek, choćby podczas wypadnięcia z łódki lub wywrócenia kajaku, albo wskutek lekkomyślnego zachowania, którego przykładem może być skok do chłodnego akwenu tuż po opalaniu. Zimą szok termiczny w zimnej wodzie dotyczy sytuacji załamania się tafli lodu pod człowiekiem.

Najczęstsze okoliczności wstrząsu termicznego związane są z następującymi przypadkami:

Szok termiczny ikony przedstawiają przyczyny szoku termicznego

Na szok termiczny narażeni są zwłaszcza seniorzy, dzieci oraz kobiety w ciąży. Jednak dodatkowe czynniki ryzyka stanowią: przemęczenie i nadmierny wysiłek fizyczny, zażywanie niektórych leków i spożywanie alkoholu, odwodnienie, niektóre choroby przewlekłe układu oddechowego i krążenia.

Szok termiczny – objawy

                Pierwsze symptomy szoku termicznego to najczęściej gwałtowna utrata kontroli oddechu i mimowolna próba wciągnięcia powietrza. To szczególnie niebezpieczne w przypadku nagłego wpadnięcia do zbiornika wodnego, gdyż ryzyko zakrztuszenia się wodą jest bardzo duże. Dodatkowo zachowanie takie prowadzi do hiperwentylacji, obniżającej poziom dwutlenku węgla w organizmie i skutkującej pojawieniem się mroczków przed oczami, zawrotów głowy, drętwienia kończyn i twarzy. Na tym etapie może dojść także do omdlenia, spowodowanego obkurczaniem naczyń krwionośnych. Skurcz mięśni krtani przekłada się natomiast na trudności w oddychaniu lub całkowite zatrzymanie oddechu.

                Jeśli dana osoba przetrwa pierwszy etap szoku termicznego, nie oznacza to, że zagrożenie minęło. Wychłodzenie mięśni przekłada się na ogólne osłabienie ciała, a sytuacja trwająca kilkadziesiąt minut prowadzi do hipotermii.

Szok termiczny. Jak zapobiegać?

                Podobnie jak w wielu innych sytuacjach, także i szokowi termicznemu lepiej zapobiegać. Jak się przed nim chronić?

  • Unikać gwałtownego zanurzania się i skakania do wody, szczególnie w przypadku zbiorników o nieznanej temperaturze.
  • Nie wchodź do wody po spożyciu alkoholu.
  • Jeśli jesteś mocno rozgrzany schłodź się powoli.
  • W wodzie zanurzać się stopniowo, adaptując ciało do zmieniającej się temperatury.
  • Dbać o prawidłowe nawodnienie organizmu.
  • Unikać wielogodzinnego wypoczynku bezpośrednio na słońcu.
  • Sprawdzać stan techniczny sprzętu wodnego (kajaków, łódek, desek).
  • Korzystać z kapoków, a w czasie uprawiania sportów wodnych – także odzieży termoizolacyjnej.
  • Nie kąpać się w miejscach odludnych, niestrzeżonych.

Szok termiczny – pierwsza pomoc

                Znajomość zasad pierwszej pomocy jest kluczowa do prawidłowej reakcji w przypadku wystąpienia symptomów szoku termicznego. Podstawę stanowi ustabilizowanie temperatury ciała, jednak konkretne działania zależne są od stanu osoby, której chcemy pomóc.

W pierwszej kolejności należy powiadomić ratownika WOPR odpowiedzialnego za dany akwen lub poprosić o pomoc pod ogólnym numerem alarmowym, a następnie – jeśli jest to możliwe – wyciągnąć poszkodowanego na brzeg. W przypadku, gdy sytuacja nie zagraża jego życiu, wystarczy zdjąć mokre ubranie, osuszyć ciało i przykryć kocem, by zabezpieczyć je przed dalszym wychłodzeniem. Jeśli jednak doszło do zatrzymania pracy serca, konieczna jest resuscytacja krążeniowo-oddechowa.

Aby ją przeprowadzić, trzeba ułożyć poszkodowanego na plecach na twardym podłożu. Następnie należy sprawdzić oddech i udrożnić drogi oddechowe, jeśli jest to konieczne. W przypadku braku oddechu należy przejść do uciskania klatki piersiowej i wentylacji zastępczej. Działania te możesz przerwać jedynie, kiedy poszkodowany poruszy się i zacznie samodzielnie oddychać lub na miejscu pojawi się zespół ratownictwa medycznego, który przejmie niezbędne czynności.

Pozdrawiam

Adrian Zadorecki Instruktor Kursów Pierwszej Pomocy

Follow Adrian Zadorecki ratownik medyczny:

specjalista ratownictwa medycznego

Kierownik Zespołu Ratownictwa Medycznego. Wykładowca akademicki Collegium Medicum w Bydgoszczy. Starszy specjalista do spraw szkoleń Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Bydgoszczy.

Zostaw Komentarz