RKO z użyciem AED – algorytm postępowania.

AED – mówi Ci to coś? Tak, to skrót oznaczający defibrylator, służący do ratowania ludzkiego życia. Poniżej znajdziesz informacje, gdzie znajdziesz to urządzenie, kiedy powinieneś po nie sięgnąć i jak postępować krok po kroku, by zwiększyć szanse na przeżycie drugiego człowieka. Dowiesz się też, dlaczego drony mogą być przydatne w ratownictwie medycznym. Po przeczytaniu tego artykułu przełamiesz swój strach przed użyciem defibrylatora i być może dzięki temu uratujesz komuś życie.

Spis treści:

AED – co to jest?
Defibrylator AED – mapa
RKO z użyciem AED krok po kroku
RKO z użyciem AED u dzieci
Drony lecą z pomocą
Bezpieczeństwo defibrylatora

AED – co to jest?

AED, czyli w w języku angielskim Automated External Defibrillator, to automatyczny defibrylator zewnętrzny. To przenośne urządzenie medyczne służy do diagnozowania nagłego zatrzymania krążenia spowodowanego migotaniem komór lub częstoskurczem komorowym bez tętna oraz przeprowadzania defibrylacji, gdy jest to konieczne. Defibrylacja polega na dostarczeniu impulsu elektrycznego do serca, by przywrócić jego prawidłowe działanie. Przeżywalność pozaszpitalnego zatrzymania krążenia można znacznie zwiększyć, gdy natychmiast podejmie się resuscytację i użyje AED. Do największych zalet tego sprzętu można zaliczyć to, że jest:

skuteczny,
dostępny publicznie (w dalszej części tekstu dowiesz się, jak go zlokalizować w Twojej okolicy),
prosty w obsłudze – nie musisz mieć przeszkolenia medycznego, by z niego skorzystać.

Zastosowanie AED przez osoby bez przeszkolenia medycznego umożliwia podjęcie próby defibrylacji na klika minut przed przybyciem zespołu ratownictwa medycznego. Karetka pogotowia średnio dociera do pacjenta w 8 minut na terenie miasta. Pamiętaj, że po 4 minutach od zatrzymania krążenia, bez rozpoczęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej, mózg umiera! Przy przeprowadzeniu defibrylacji w ciągu 3–5 minut od wystąpienia zatrzymania krążenia, wskaźniki przeżycia mogą wynieść nawet 50–70%. Każda minuta opóźnienia defibrylacji zmniejsza prawdopodobieństwo przeżycia o 10–12%.

Defibrylator AED – mapa

Defibrylatory z założenia powinny znajdować się wszędzie tam, gdzie przebywa lub którędy przemieszcza się dużo ludzi. Poza tym często stanowią wyposażenie np. samochodu ratowniczo-gaśniczego. W Polsce zakup tego rodzaju urządzeń sfinansowany jest często w ramach Budżetu Obywatelskiego. Urządzenia AED umieszczane są:

na dworcach, stacjach metra, przystankach,
na lotniskach,
na stadionach,
w centrach handlowych i hipermarketach,
w hotelach, restauracjach,
na publicznych plażach,
w schroniskach górskich,
w jednostkach OSP, PSP i na komisariatach policji,
w ośrodkach zdrowia,
w urzędach,
w muzeach i bibliotekach,
na uczelniach wyższych,
na dużych osiedlach mieszkaniowych,
przy ruchliwych ulicach,
w dużych zakładach pracy.

Lokalizacja AED powinna być oznakowana w widoczny sposób. Miejsca, w których znajdują się przenośne defibrylatory, oznaczone są specjalnymi tabliczkami przedstawiającymi serce z błyskawicą i krzyżyk.

Chcesz wiedzieć, gdzie w Twojej okolicy znajduje się defibrylator AED? Warto sprawdzić to wcześniej, żeby w razie konieczności wiedzieć, gdzie się udać lub gdzie wysłać świadka zdarzenia. Aby znaleźć AED w danej okolicy, czy to w miejscu zamieszkania, czy np. na wakacjach, możesz skorzystać z bezpłatnej aplikacji mobilnej. Lokalizują one użytkownika telefonu i wyświetlają najbliżej położone defibrylatory. Przykładem może być polska aplikacja „Mapa AED-defibrylatory” czy globalna „Staying Alive”. Umożliwiają użytkownikom dodawanie nowych lokalizacji AED lub uaktualnianie szczegółów już dostępnych: termin przydatności do użytkowania urządzenia, zdjęcie obiektu, dane kontaktowe właściciela lub osoby odpowiedzialnej za AED. Poza tym, że aplikacje udostępniają listę najbliżej położonych AED, to również natychmiast wskazują najkrótszą drogę dotarcia do urządzenia. Pamiętaj, że musisz włączyć lokalizację GPS w telefonie!

Informacje na temat rozmieszczenia defibrylatorów w przestrzeni publicznej są także dostępne na stronach Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii oraz w serwisie www.geoportal.gov.pl. Warstwa „Defibrylatory” w sekcji „Obiekty użyteczności publicznej” umożliwia przeglądanie mapy z lokalizacją automatycznych defibrylatorów zewnętrznych na obszarze Polski. Mapa dostępna jest także na stronie OpenStreetMap Polska.

RKO z użyciem AED krok po kroku

Wiesz już, czym jest i gdzie znaleźć AED. Pora przejść do działania, czyli do schematu postępowania przy zatrzymaniu krążenia z użyciem automatycznego defibrylatora. Oto algorytm działania krok po kroku:

Zachowaj bezpieczeństwo. Upewnij się, że zarówno Ty, jak i poszkodowany oraz świadkowie zdarzenia jesteście bezpieczni. To bardzo ważne!
Sprawdź przytomność poszkodowanego. Możesz nim delikatnie potrząsnąć i zapytać głośno, czy wszystko w porządku.
Udrożnij drogi oddechowe. Jeżeli poszkodowany nie reaguje, połóż go na plecach. Delikatnie unieś podbródek i odchyl jego głowę do tyłu.
Sprawdź oddech. Wypatruj, wysłuchuj i wyczuwaj oddech nie dłużej niż przez 10 sekund. Jeśli nie oddycha lub oddycha nieprawidłowo- wykonuje rzadkie, powolne i słabnące westchnienia (oddech agonalny) oraz nie reaguje, oznacza to, że doszło do zatrzymania krążenia.
Wezwij pomoc i poproś kogoś o przyniesienie AED. Jeżeli jest to możliwe, poproś kogoś o wezwanie pogotowia i wyślij świadka zdarzenia, aby znalazł i przyniósł AED. Jeśli jesteś sam, NIE opuszczaj poszkodowanego. Rozpocznij resuscytację! Tu znajdziesz instrukcję postępowania przy RKO: Resuscytacja krążeniowo – oddechowa.
Do czasu aż AED nie dotrze na miejsce i nie zostanie uruchomiony oraz podłączony do poszkodowanego, należy kontynuować RKO. Nie należy opóźniać defibrylacji w celu przeprowadzenia dodatkowych uciśnięć lub oddechów!
Gdy masz już w rękach AED, musisz go włączyć. Elektrody przyklej do gołej klatki piersiowej poszkodowanego, zgodnie z oznakowaniem ich położenia umieszczonym na urządzeniu lub na elektrodach. Jeśli pomocy udziela więcej niż jeden ratownik, należy kontynuować RKO w czasie przyklejania elektrod. W niektórych przypadkach, gdy klatka piersiowa pacjenta jest mocno owłosiona, konieczne może być usunięcie owłosienia, aby elektrody mogły dobrze przylegać do skóry. Należy jednak zwrócić uwagę na to, aby jak najmniej opóźniać defibrylację.
Należy postępować zgodnie z wydawanymi przez AED poleceniami głosowymi (i/lub wizualnymi). Upewnij się, że nikt nie dotyka poszkodowanego w czasie, gdy AED analizuje rytm serca poszkodowanego. Jeśli wykrywanym rytmem jest migotanie komór lub częstoskurcz komorowy, urządzenie wydaje dźwiękowe lub dźwiękowe i wizualne instrukcje wykonania wyładowania elektrycznego prądem stałym. W przypadku innych rytmów (w tym asystolii i prawidłowego rytmu serca) urządzenie nie wydaje polecenia wyładowania.
Jeśli wskazane jest wyładowanie, sprawdź, czy nikt nie dotyka poszkodowanego. Należy nacisnąć przycisk wyładowania zgodnie z poleceniem wydanym przez AED. Następnie natychmiast wznów RKO, zaczynając od 30 uciśnięć klatki piersiowej. Jeśli defibrylacja nie jest wskazana, należy przejść do 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 oddechów ratowniczych. Kontynuuj RKO zgodnie z poleceniami AED. Po pewnym czasie prowadzenia RKO (zazwyczaj po dwóch minutach) AED znów wyda polecenie przerwania RKO na analizę rytmu.

Z kolei w pełni zautomatyzowane AED są zaprogramowane w taki sposób, że jeśli defibrylacja jest wskazana, dostarczają wyładowanie bez konieczności podejmowania żadnych dodatkowych działań ze strony ratownika.

Bezpłatny kurs pierwszej pomocy online kliknij tutaj i dowiedz się więcej.

RKO z użyciem AED u dzieci

U dzieci zatrzymanie krążenia zdecydowanie częściej spowodowane jest niewydolnością oddechową, a nie zatrzymaniem krążenia. Dlatego też reanimację dziecka zawsze rozpoczynaj od 5 oddechów ratunkowych, a dopiero później sięgaj po AED. W tym artykule znajdziesz informacje, jak prawidłowo przeprowadzić RKO u dziecka: https://www.kursysos.pl/rko-u-dzieci-resuscytacja-dziecka-krok-po-kroku/

Defibrylator może być stosowany u dzieci powyżej 1. roku życia, ale konieczne może być zastosowanie odpowiednich elektrod lub trybu działania. Nowoczesne defibrylatory wyposażone są w dedykowany tryb pediatryczny, wystarczy go włączyć. Zmniejsza on dostarczaną energię elektryczną, dostosowując ją do organizmu małego pacjenta. W starszych modelach defibrylatorów AED dołączone są elektrody pediatryczne. Jeżeli nie ma ani elektrod, ani trybu pediatrycznego i tak należy użyć AED, jeżeli jest to konieczne. Klatka piersiowa u małego dziecka jest niewielka, więc należy przykleić jedną z elektrod bezpośrednio nad mięśniem sercowym, a drugą na plecach dziecka, tak, by serce znajdowało się między nimi. Zwykle na elektrodach znajduje się rysunek ilustrujący miejsce ich umieszczenia. Ogólne zalecenia odnośnie stosowania AED u dzieci wskazują, że:

dzieci w wieku powyżej 8 lat lub o masie ciała powyżej 25 kg – AED może być używany z wykorzystaniem standardowych elektrod dla dorosłych,
dzieci poniżej 8. roku życia lub o masie ciała poniżej 25 kg – zaleca się stosowanie specjalnych elektrod i ustawień AED dostosowanych do dzieci.

Drony a pierwsza pomoc

Zastosowanie dronów lub innych bezzałogowych statków powietrznych może przyspieszyć dostarczenie AED, a jak wiadomo, czas ma tu ogromne znaczenie! Od kilku lat są prowadzone badania nad określeniem możliwości dostarczania AED przez drony na miejsce symulowanych zdarzeń pozaszpitalnego zatrzymania krążenia. Potwierdziły one, że możliwe jest dostarczenie AED dronami wcześniej niż za pośrednictwem zespołu pogotowia ratunkowego. W badaniu przeprowadzonym w kanadyjskim Toronto wyliczono, że dzięki dronom czas dotarcia AED na miejsce zdarzenia można skrócić o prawie siedem minut w obszarach miejskich i o ponad dziesięć minut w obszarach wiejskich. Przyspieszenie defibrylacji oznacza poprawę przeżywalności pozaszpitalnego zatrzymania krążenia. Byłoby to bardzo skuteczne w obszarach o małym zagęszczeniu zaludnienia, w trudnym terenie np. w rejonach górskich i przy słabej dostępności automatycznych defibrylatorów zewnętrznych, Badania nie uwzględniały jednak takich aspektów, jak aktywacja, startowanie i lądowanie dronów lub przejmowanie AED przez świadków zdarzenia.

Bezpieczeństwo defibrylatora

Zgodnie z wytycznymi z 2021 r. Europejskiej Rady Resuscytacji, 5 głównych zasad BLS (Basic Life Support – podstawowe zabiegi resuscytacyjne) to:

Rozpoznanie nagłego zatrzymania krążenia i rozpoczęcie resuscytacji.
Wezwanie zespołu ratownictwa medycznego.
Rozpoczęcie uciśnięć klatki piersiowej.
Dostarczenie automatycznego defibrylatora zewnętrznego (AED).
Przeszkolenie się z przeprowadzania RKO.

Zwiększenie dostępu do AED oraz skrócenie czasu do pierwszej defibrylacji są kluczowe dla poprawy przeżywalności przy zatrzymaniu krążenia. Wiele badań wykazało, że AED mogą być bezpiecznie używane przez świadków zatrzymania krążenia. Mimo że część z nas obawia się używania sprzętu, który działa poprzez dostarczanie kontrolowanych impulsów elektrycznych, a więc prądu, do serca, nie ma się czego bać. Do urazów podczas dostarczania wyładowania przez defibrylator dochodzi ekstremalnie rzadko. Ważne, żeby nie dotykać poszkodowanego w trakcie wyładowania, a teren był bezpieczny (sucho, brak materiałów łatwopalnych). AED cechuje się bardzo dużą dokładnością w interpretacji rytmów i są skutecznymi, a także bezpiecznymi urządzeniami w rękach osób bez przeszkolenia medycznego.

Korzyści płynące z wczesnej defibrylacji, możliwej dzięki coraz większej dostępności AED, są niepodważalne. Mimo, że AED jest zaprojektowany tak, by mogły go używać osoby niebędące specjalistami medycznymi, regularne szkolenie się z pierwszej pomocy jest istotne. Wiedza o tym, jak prawidłowo działać w sytuacjach nagłego zatrzymania krążenia, może Ci się przydać w domu, pracy, na spacerze, na zakupach.

Mam coś dla Ciebie! Skuteczny, sprawdzony kurs pierwszej pomocy online, który gwarantuje Ci zdobycie umiejętności niezbędnych do ratowania ludzkiego życia i zdrowia. Pomogę Ci pozbyć się lęku przed trudnymi sytuacjami, które mogą Ci się przytrafić. Sprawdź nasz kurs, przygotowany przez profesjonalnych ratowników medycznych.

Bezpłatny kurs pierwszej pomocy online kliknij tutaj i dowiedz się więcej.