Skręcenie kostki – objawy, pierwsza pomoc, postępowanie

Skręcona kostka, czyli uraz w obrębie stawu skokowego, jest jednym z najczęściej występujących obrażeń ciała. Ruch i aktywność, jakie wykonujemy, a także uprawiane sporty, narażają nas na jedną z najbardziej popularnych wśród sportowców kontuzji, czyli właśnie skręcenie kostki. Wystarczy źle stanąć, krzywo skoczyć, poślizgnąć się czy nie zauważyć jeszcze jednego stopnia na schodach, a krzywe postawienie stopy gwarantuje ból i problem z poruszaniem się towarzyszący właśnie skręceniu kostki. Skręcona kostka wymaga właściwej opieki i czasem dłuższej rekonwalescencji, aby uniknąć powtórzenia kontuzji.

Spis treści:

• Skręcenie kostki anatomia stawu skokowego
• Skręcona kostka co dzieję się w momencie skręcenia stawu?
• Skręcenie kostki trzy stopnie obrażeń
• Skręcona kostka – Co robić? Pierwsza pomoc
• Zasada RICE, czyli domowe sposoby na skręcenie kostki
• Kiedy należy szukać pomocy medycznej przy skręceniu kostki
• Podsumowanie: 3 najważniejsze zasady przy skręceniu kostki

Skręcenie kostki anatomia stawu skokowego

Codziennie poruszamy się z jednego miejsca w drugie, uprawiamy sport, chodzimy lub biegniemy na spóźniony autobus i nie myślimy nawet nad tym, że staw skokowy to jedna z najbardziej skomplikowanych struktur w naszym organizmie. Dzięki temu, że składa się z kości piszczelowej, strzałkowej, skokowej oraz piętowej połączonych w trzy stawy i oplecionych jedną większą struktura zwaną torebką stawową, jesteśmy w stanie utrzymać pionową postawę i biegać. To naprawdę porządna konstrukcja, wytrzymująca durze obciążenia. Jednak skręcenie nogi w kostce w obrębie stawu skokowego powoduje ból taki silny, że nie jesteśmy w stanie chodzić i musimy odpocząć, aby nie narażać tych istotnych struktur na dalsze obrażenia i powikłania.

Skręcona kostka co dzieję się w momencie skręcenia stawu?

W momencie skręcenia kostki dochodzi do przemieszczenia się struktur wewnątrz torebki stawowej, naciągnięcia tych struktur względem siebie. Struktury kostne nie ulegają złamaniu oraz powracają na “swoje miejsce” po urazie. Podczas nieudanego skoku duża siła działająca na twój staw sprawia, że dochodzi do zbyt gwałtownego wygięcia nogi. Struktury stawu napinają się zbyt gwałtownie i zbyt mocno. Cała ta siła prowadzi do zbyt szybkiego i silnego naciągnięcia torebki i więzadeł. Struktura torebki zostaje uszkodzona, może też dojść do naderwania lub pęknięcia więzadła. Prawdę mówiąc skręcenie kostki to wygięcie i powrócenie kostki do swojego położenia.

Skręcenie kostki trzy stopnie obrażeń

Ze względu na rozległość uszkodzenia aparatu torebkowo – więzadłowego możemy skręcenie nogi w kostce podzielić na:

• lekkie (I stopnia) – niewielka tkliwość, niewielki obrzęk, krwiak i niewielki ból, ruchomość jest zachowana;
• średnie (II stopnia) – bolesność, obrzęk, upośledzenie ruchomości, niewielka ruchomość patologiczna;
• ciężkie (III stopnia) – silny ból, durzy obrzęk, zaburzenia czucia, znaczna niestabilność stawu, krwiaki zewnętrzne i wewnątrz stawowe.

Skręcona kostka – Co robić? Pierwsza pomoc

Udzielają pierwszej pomocy przy skręceniu kostki staraj się zawsze działać delikatnie i ostrożnie. Nie przenoś na siłę poszkodowanego. Nie wykonuj nie potrzebnych ruchów.

• Oceń bezpieczeństwo jeśli jest bezpiecznie (np. nie jesteś na środku ulicy) nie przenoś poszkodowanego. Działaj tam gdzie doszło do skręcenia kostki.
• Pamiętaj, jeśli poszkodowany krwawi to najpierw tamuj krwotok, nie zajmuj się skręceniem jeśli wystąpiły poważniejsze obrażenia lub np. zatrzymanie krążenia.
• Pozostaw poszkodowanego w wygodnej dla niego pozycji. Poszkodowany sam przyjmuje taką pozycję, która sprawia mu najmniej bólu.
• Zdejmij but ze skręconej kostki.
• Jeśli to konieczne możesz zdjąć lub rozciąć skarpetę (aby sprawdzić, czy nie doszło np. do krwawienia lub otwartego złamania).
• Zapobiegaj ruchom, unieś kończynę dolną do góry, zastosuj podkładkę pod kolano.
• Staraj się ochłodzić skręconą kostkę np. zimnym okładem z mrożonek (doskonale nadaje się mrożony groszek), zimną woda czy lodem w sprayu (z odległości około 20 cm). Pamiętaj, aby nie przykładać lodu bezpośrednio do ciała. Zastosuj lód zawinięty np. w ręcznik kuchenny lub inny materiał.
• Jeśli posiadasz bandaż elastyczny, owiń nogę ciasno, aby zastosować ucisk i zmniejszyć obrzęk.
• Co robić przy skręconej kostce, jeżeli musisz transportować poszkodowanego? Postaraj się zabezpieczyć staw skokowy, zastosuj unieruchomienie kostki przy użyciu szyny ortopedycznej, szyny typu Split lub prowizorycznej szyny stworzonej z desek.

Zasada RICE, czyli domowe sposoby na skręcenie nogi w kostce

Akronim RICE to czynności jakie powinniśmy zastosować w warunkach domowych, aby uniknąć powikłań i przyspieszyć maksymalnie regenerację.

• R – rest (odpoczynek)
• I – ice (lód)
• C – compression (kompresja)
• E – elevation (uniesienie)

R – rest (odpoczynek)

Odpoczynek i odciążenie kończyny dotyczy każdego rodzaju urazu. Długość odpoczynku od większej aktywności fizycznej zależy oczywiście od siły urazu i ilości uszkodzonych struktur. Lekkie skręcenie bardzo często kończy się odpoczynkiem 2-3 dniowym. Ciężkie skręcenia kostki będą wymagały odciążenia kończyny przez nawet 4 tygodnie. Odpoczynek dla skręconej kostki to także jej odciążenie kulami łokciowymi. Kontakt z fizjoterapeutą i rozpoczęcie działań mających na celu szybki i bezpieczny powrót do zdrowia i pełnej ruchomości.

I – ice (lód)

Od pierwszej chwili po urazie schładzamy skręconą kostkę, stosujemy lód w spray lub okłady z lodu zawiniętego w ręcznik. Nie wystarczy jednak zastosować 10 minutowego okładu. Chłodzenie skręconej kostki stosujemy przez kolejne 48h. Powinniśmy kierować się zasadą kilkuminutowego przykładania okładów i przerwy i tak, aż do zmniejszenia dolegliwości bólowych. W aptekach są dostępne specjalne kompresy chłodzące a nawet specjalne “pokrowce na nogę” wypełniane zimną wodą oraz kostkami lodu.

C – compression (kompresja)

W walce z narastającym obrzękiem i bólem konieczne jest zastosowanie ucisku (kompresji). Uciśnięte tkanki np. poprzez owinięcie bandażem elastycznym skręconej kostki, krwawią znacznie mniej. Kompresja pomaga także, w walce z bólem. Konieczni wraz z kompresja stosujemy uniesienie skręconej kostki powyżej serca aby zmniejszyć ciśnienie krwi.

E – elevation (uniesienie)

Uniesienie skręconej kostki w górę zmniejsza przepływ krwi, co sprawia, że obrzęk nie narasta aż tak bardzo. Uniesiona kończyna boli mniej. Zastosuj no poduszki pod kolano lub połóż skręcona kostkę powyżej na rancie łózka a przekonasz się, że dolegliwości znacznie się zmniejszą.

Kiedy należy szukać pomocy medycznej przy skręceniu kostki

Skręcona kostka nie jest stanem zagrożenia życia. Co prawda poruszanie się może być znacznie utrudnione, dlatego zawsze udzielaj pierwszej pomocy opisanej powyżej, aby nie narażać poszkodowanego na dodatkowe powikłania i ból. Zgłoś się na SOR (szpitalny oddział ratunkowy), kiedy nie możesz stanąć na nodze, obrzęki lub krwiak jest spory a dolegliwości bólowe występują, nawet kiedy nie ruszasz stopą. W SOR zostanie wykonane zdjęcie RTG, które powinno dać obraz i rozjaśnić wątpliwości czy noga nie jest np. złamana. Wezwij pogotowie ratunkowe, kiedy poszkodowany zasłabł, krwawi lub ma dodatkowe obrażenia.

Podsumowanie: 3 najważniejsze zasady przy skręceniu kostki

1. Stosowanie metody RICE: W przypadku skręcenia stawu skokowego, należy zastosować metodę RICE (odpoczynek, lód, kompresja, uniesienie) jako pierwszą pomoc.
2. Anatomia stawu skokowego: Zrozumienie anatomii stawu skokowego, w tym jego skomplikowanej struktury i funkcji poszczególnych części, jest istotne dla lepszego rozumienia kontuzji.
3. Waga rehabilitacji: W przypadku poważniejszych urazów, szybka i odpowiednia rehabilitacja jest kluczowa dla uniknięcia długotrwałych problemów i prawidłowego powrotu do zdrowia.