Triage (triaż), czyli segregacja medyczna

by on with Brak komentarzy


Triaż, często określany terminem angielskim “triage”, to kluczowy proces stosowany w medycynie ratunkowej. Zasadnicze pytanie, jakie zadaje się w kontekście “co to jest triaż/triage” dotyczy metody oceny i klasyfikacji poszkodowanych w sytuacjach, gdzie zasoby medyczne są ograniczone. Triaż umożliwia ustalenie priorytetów w udzielaniu pomocy, kierując się kryteriami takimi jak ciężkość urazów i szanse na przeżycie. Proces ten jest niezbędny w zarządzaniu medycznym w sytuacjach masowych wypadków lub katastrof. Triaż to segregacja poszkodowanych najprościej rzecz ujmując.

Spis treści:

Kurs pierwszej pomocy online – ucz się bezpłatnie

Triage – co to? Definicja i znaczenie triażu


Triage (triaż) to proces medyczny polegający na szybkiej ocenie stanu zdrowia pacjentów w sytuacjach nagłych, aby ustalić priorytety w udzielaniu pomocy. Jest stosowany głównie w przypadkach masowych wypadków lub katastrof, gdzie liczba poszkodowanych przekracza dostępne zasoby medyczne. Metoda ta pozwala na efektywne zarządzanie ograniczonymi środkami, koncentrując się na ratowaniu jak największej liczby życia z uwzględnieniem ciężkości urazów i możliwości skutecznego leczenia.

Dlaczego segregacja poszkodowanych ma znaczenie?

Segregacja medyczna jest kluczowym elementem triażu podczas wypadku oraz w szpitalu i odnosi się do procesu klasyfikowania pacjentów według pilności potrzeb medycznych. W ramach triażu w szpitalu, personel medyczny ocenia stan pacjentów przy ich przyjęciu, aby szybko zdecydować, kto wymaga natychmiastowej opieki. Triaż pacjentów z kolei skupia się na efektywnej organizacji leczenia, minimalizując czas oczekiwania i zapewniając, że ci najbardziej potrzebujący otrzymują pomoc jako pierwsi. Ta metoda jest niezwykle ważna w sytuacjach, gdy zasoby są ograniczone, a decyzje muszą być podejmowane szybko. Triage w warunkach przedszpitalnych skupia się

Zasady przeprowadzania triage (segregacji medycznej)


Przeprowadzanie triażu obejmuje kilka kluczowych zasad i etapów. Po pierwsze, tworzone jest stanowisko triażu, zazwyczaj umiejscowione na początku łańcucha pomocy medycznej, na przykład przy wejściu do szpitala lub na miejscu zdarzenia. Personel na tym stanowisku szybko ocenia stan zdrowia każdego pacjenta, używając do tego celu ustalonego systemu triażu, który może być oparty na kolorowych kodach (czerwony, żółty, zielony, czarny) wskazujących na pilność i rodzaj potrzebnej pomocy. Ważne jest, aby system ten był prosty, szybki i jednoznaczny, aby w sytuacjach kryzysowych można było jak najskuteczniej zarządzać zasobami medycznymi. Triaż umożliwia optymalne wykorzystanie dostępnych środków i personelu, kierując uwagę na najbardziej potrzebujących.

System START (Simple Triage And Rapid Treatment) Szczegółowy opis systemu START w triażu


System START (Simple Triage And Rapid Treatment) to metoda segregacji poszkodowanych stosowana w sytuacjach masowych wypadków lub katastrof. Cechuje się prostotą, szybkością w użyciu i łatwością zapamiętania, co sprawia, że jest przydatny dla ratowników o różnym stopniu wyszkolenia. Oparty jest na ocenie podstawowych funkcji życiowych: stanu świadomości, wydolności oddechowej i krążenia poszkodowanych.

Jak dokonuje się podziału w systemie START? Zasady Konkretne kroki w procesie triażu według systemu START

Procedura ta dzieli poszkodowanych na cztery grupy, do których przydziela umowne kody kolorystyczne. Kolejne kroki w systemie START wyglądają następująco:

  1. Czy poszkodowany może chodzić?
    • Jeśli tak, to oznacza trzecią kolejność – grupę zieloną.
  2. Czy poszkodowany oddycha?
    • Jeśli nie, należy podjąć próbę udrożnienia dróg oddechowych.
      • Jeśli po udrożnieniu zacznie oddychać, to pierwsza kolejność – grupa czerwona.
      • Jeśli nie zacznie oddychać, to prawdopodobnie jest nie do uratowania – grupa czarna.
    • Jeśli oddycha samodzielnie, ale zbyt szybko (>30/min) lub zbyt wolno (<10/min), to również pierwsza kolejność – grupa czerwona.
  3. Jakie są nawrót włośniczkowy lub tętno obwodowe?
    • Jeśli nawrót włośniczkowy trwa dłużej niż 2 sekundy lub brak tętna na tętnicy promieniowej, to pierwsza kolejność – grupa czerwona (należy zatamować ewentualny krwotok zewnętrzny).
  4. Czy poszkodowany spełnia proste polecenia?
    • Jeśli nie, to pierwsza kolejność – grupa czerwona.
    • Jeśli tak, to druga kolejność – grupa żółta (pozostali niechodzący, bez cech destabilizacji oddechu i krążenia)​

Triage – kolory. Co oznaczają? Wyjaśnienie znaczenia różnych kolorów w triażu.


W systemie segregacji medycznej (TRIAGE) stosuje się różne kolory do klasyfikacji poszkodowanych w zależności od ich stanu zdrowia i potrzebnych działań. Oto ich znaczenie:

  1. Grupa o statusie czerwonym: Obejmuje poszkodowanych, którzy wymagają natychmiastowych zabiegów ratujących życie i ewakuacji do szpitala w pierwszej kolejności. Idealnie, interwencja powinna nastąpić w ciągu tzw. “złotej godziny” od momentu wypadku. Poszkodowani w tej grupie mogą być nieprzytomni, oddychać samodzielnie lub po udrożnieniu dróg oddechowych, mieć liczbę oddechów większą niż 30 lub mniejszą niż 10 na minutę. Mogą być w stanie wstrząsu, prezentować zaburzenia świadomości, posiadać widoczne krwawienia trudne do zatamowania, mieć urazy klatki piersiowej, głowy, lub oparzenia II i III stopnia obejmujące 20-60% powierzchni ciała.
  2. Grupa o statusie żółtym: Dotyczy poszkodowanych wymagających hospitalizacji, ale których czas rozpoczęcia leczenia może zostać przesunięty do 24 godzin od wypadku. Osoby te mają zachowane parametry życiowe bez cech niewydolności oddechu i krążenia.
  3. Grupa o statusie zielonym: Składa się z poszkodowanych wymagających tylko wstępnej oceny ratowniczej, poruszających się o własnych siłach (chodzących) i niewymagających dalszego leczenia szpitalnego.
  4. Grupa o statusie czarnym: Obejmuje poszkodowanych prawdopodobnie nie do uratowania. W warunkach pojedynczego zdarzenia lub zdarzenia mnogiego byliby kwalifikowani do podjęcia czynności resuscytacyjnych. Najczęściej są to osoby nieprzytomne, z brakiem oddechu pomimo udrożnienia dróg oddechowych, brakiem krążenia, ze znacznymi deformacjami i uszkodzeniami ciała w wyniku mechanizmu urazu

Historia segregacja medycznej – początki triażu

Historia segregacji medycznej, znanej jako TRIAGE, rozpoczęła się w okresie wojen napoleońskich. Nazwa “TRIAGE” wywodzi się od francuskiego słowa “trier”, co oznacza “segregowanie” lub “sortowanie”. Ten system został opracowany jako sposób na efektywną ocenę i priorytetyzację leczenia poszkodowanych na polu bitwy, w kontekście ograniczonych zasobów medycznych.

Początki triażu wiążą się z koniecznością szybkiego i skutecznego podejmowania decyzji w sytuacjach kryzysowych, gdzie liczba poszkodowanych znacząco przewyższa dostępne środki i możliwości medyczne. W czasach, gdy pojęcie to zostało wprowadzone, medycy wojskowi stali przed wyzwaniem kwalifikowania rannych żołnierzy do odpowiedniej opieki – czy to natychmiastowej, czy odroczonej – w zależności od ich stanu zdrowia i szans na przetrwanie.

W ramach triażu poszkodowani byli klasyfikowani do różnych kategorii, co pozwalało na zorganizowanie i usprawnienie procesu udzielania pomocy medycznej. Kategorie te określały priorytet leczenia na podstawie stopnia zagrożenia życia, pilności udzielania pomocy medycznej oraz wymaganej kolejności ewakuacji i transportu do placówek medycznych.

System ten uznaje się za dynamiczny, ponieważ jest on nieustannie dostosowywany do zmieniających się warunków i potrzeb na miejscu zdarzenia. Proces triażu trwa od momentu przybycia ratowników na miejsce wypadku aż do momentu, kiedy ostatnia ofiara zostanie przewieziona do szpitala, co oznacza, że może on być wielokrotnie aktualizowany w zależności od zmieniających się warunków i stanu poszkodowanych​

Wykorzystanie triage w udzielaniu pierwszej pomocy


Wykorzystanie triażu w udzielaniu pierwszej pomocy przez osobę, która nie jest medykiem, może być realizowane poprzez prosty system oceny. Najważniejsze to tamowanie krwotoków i zapewnienie drożności dróg oddechowych poprzez np. ułożenie poszkodowanego w pozycji bocznej bezpiecznej.

triage, segregacja medyczna

Oto podstawowe kroki uproszczonej segregacji dla osób udzielających pierwszej pomocy, które nie są medykami :

  1. Czy poszkodowany może chodzić?
    • Jeśli tak, to należy go zakwalifikować do grupy zielonej (trzecia kolejność), co oznacza, że jego stan zdrowia nie jest krytyczny i może poczekać na pomoc.
  2. Czy poszkodowany oddycha?
    • Jeśli nie oddycha, należy podjąć próbę udrożnienia dróg oddechowych – odchyl głowę do tyłu i sprawdź oddech przez 10 sekund.
      • Jeśli po tej próbie zacznie oddychać, zakwalifikuj go do grupy czerwonej (pierwsza kolejność), co oznacza konieczność natychmiastowej pomocy.
      • Jeśli nadal nie oddycha, jest prawdopodobnie nie do uratowania i należy go zakwalifikować do grupy czarnej – nie podejmuj reanimacji i idź dalej.
    • Jeśli oddycha:
      • Jeśli robi to zbyt szybko (>30/min) lub zbyt wolno (<10/min), również zakwalifikuj go do grupy czerwonej.
      • W przypadku normalnego oddychania sprawdź nawrót włośniczkowy i tętno:
        • Jeśli nawrót włośniczkowy trwa dłużej niż 2 sekundy lub brak jest tętna na tętnicy promieniowej, również zakwalifikuj go do grupy czerwonej.
  3. Czy poszkodowany spełnia proste polecenia?
    • Jeśli nie, należy go zakwalifikować do grupy czerwonej.
    • Jeśli tak, ale nie może chodzić, jest stabilny pod względem oddechu i krążenia, zakwalifikuj go do grupy żółtej (druga kolejność), co oznacza, że potrzebuje hospitalizacji, ale nie jest to sytuacja bezpośredniego zagrożenia życia.

Ważne jest, aby pamiętać, że nie-medyk powinien stosować te kryteria w sposób uproszczony, kierując się zdrowym rozsądkiem i podstawową wiedzą o pierwszej pomocy. W przypadku wątpliwości zawsze należy wezwać pomoc medyczną


Podsumowanie – pięć podstawowych założeń segregacji medycznej (TRIAGE), które warto zapamiętać:

  1. Wstępna Ocena Poszkodowanych: Proces TRIAGE rozpoczyna się od wstępnej oceny stanu poszkodowanych. Kluczowe jest szybkie zidentyfikowanie i ocenienie stanu zdrowia każdej osoby dotkniętej zdarzeniem.
  2. Kwalifikacja do Kategorii Kolejności Pomocy: Poszkodowani są klasyfikowani do określonych kategorii na podstawie stopnia zagrożenia życia i rokowania. Ta klasyfikacja określa priorytet udzielenia pomocy.
  3. Podział na Grupy: Na podstawie oceny, poszkodowani są dzieleni na grupy według stopnia zagrożenia życia, pilności udzielania pomocy medycznej oraz wymaganej kolejności transportu do szpitala.
  4. Proces Dynamiczny: TRIAGE jest procesem dynamicznym, który trwa przez cały okres działań ratowniczych. Oznacza to, że ocena i klasyfikacja mogą być na bieżąco aktualizowane w zależności od zmieniających się warunków i stanu poszkodowanych.
  5. Historia i Rozwój TRIAGE: Pierwotnie metoda TRIAGE została zastosowana w okresie wojen napoleońskich. Odnosi się to do jej historycznego znaczenia i ewolucji jako ważnego elementu w dziedzinie ratownictwa medycznego

Follow Adrian Zadorecki ratownik medyczny:

specjalista ratownictwa medycznego

Kierownik Zespołu Ratownictwa Medycznego. Wykładowca akademicki Collegium Medicum w Bydgoszczy. Starszy specjalista do spraw szkoleń Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Bydgoszczy.

Zostaw Komentarz